Đột quỵ là gì? Những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ không thể bỏ qua

Đột quỵ, một căn bệnh thần kinh cấp tính, đang ngày càng trở thành mối lo ngại lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Chỉ trong nháy mắt, một người khỏe mạnh có thể bị liệt nửa người, khó nói, thậm chí là tử vong. Hình ảnh người thân yêu bất ngờ đổ bệnh, cuộc sống đảo lộn hoàn toàn khiến nhiều người không khỏi đau xót và lo lắng. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra căn bệnh nguy hiểm này? Làm thế nào để nhận biết những dấu hiệu báo trước quý giá để có thể kịp thời ứng phó? Cùng IZIon24 tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Đột quỵ là gì? Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ

Đột quỵ là tình trạng thiếu máu não do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng nguy hiểm xảy ra khi dòng máu cung cấp cho não bị gián đoạn, dẫn đến việc các tế bào não không nhận đủ oxy và dưỡng chất. Khi đó, các tế bào não sẽ bắt đầu chết trong vòng vài phút, gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể. Đột quỵ có thể xảy ra dưới hai hình thức chính: đột quỵ thiếu máu não (do tắc nghẽn mạch máu) và đột quỵ xuất huyết não (do vỡ mạch máu).

Tuy là một bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi, nhưng đột quỵ đang có xu hướng "trẻ hóa", ngày càng xuất hiện nhiều ở nhóm người trẻ. Các nguyên nhân chủ yếu gây đột quỵ ở giới trẻ bao gồm lối sống không lành mạnh, căng thẳng kéo dài, chế độ ăn uống không hợp lý, và các yếu tố di truyền. Đây là điều cần cảnh báo cho mọi người, đặc biệt là người trẻ, để có thể nhận biết và phòng ngừa sớm các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ.

2. Ai dễ có nguy cơ đột quỵ? Bạn có nằm trong nhóm này không?

Những người có nguy cơ đột quỵ cao thường có lối sống không lành mạnh.

Đột quỵ là một căn bệnh có thể xảy ra bất kỳ lúc nào và không loại trừ bất kỳ ai, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Những người dễ bị đột quỵ thường là:

• Người cao tuổi: Tuổi càng cao, nguy cơ đột quỵ càng lớn do quá trình lão hóa của cơ thể, đặc biệt là sự suy yếu của mạch máu và tim​.

• Người có tiền sử gia đình bị đột quỵ: Nếu trong gia đình có người từng bị đột quỵ, bạn có thể có nguy cơ cao hơn​.

• Người mắc các bệnh lý mãn tính: Những người bị tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, đặc biệt là rung nhĩ, có nguy cơ đột quỵ cao​.

• Người hút thuốc và uống rượu: Hút thuốc và tiêu thụ rượu quá mức làm tăng nguy cơ đột quỵ bằng cách gây tổn thương các mạch máu​.

• Người béo phì và ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất và chế độ ăn uống không lành mạnh cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh​.

• Phụ nữ trong thời kỳ mang thai và sau sinh: Phụ nữ có nguy cơ đột quỵ cao trong giai đoạn này, đặc biệt nếu họ bị các vấn đề như cao huyết áp hoặc tiểu đường​.

3. 7 dấu hiệu đột quỵ ở người già

7 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ có thể gặp ở người già.

Đột quỵ ở người già là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và có thể gây ra hậu quả tàn tật hoặc tử vong. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sẽ giúp tăng cơ hội cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu các tổn thương. Dưới đây là 7 dấu hiệu đột quỵ ở người già mà bạn không nên bỏ qua:

1. Méo mặt đột ngột: Đây là dấu hiệu rõ ràng của đột quỵ, khi một bên mặt hoặc nhân trung bị lệch sang một bên. Người bệnh có thể không thể mỉm cười hoặc nói chuyện như bình thường​.

2. Tê hoặc yếu một bên cơ thể: Người già có thể cảm thấy tê hoặc yếu một bên cơ thể, thường là tay, chân hoặc mặt. Dấu hiệu này có thể khiến họ không thể cử động bình thường hoặc nâng vật nặng​.

3. Khó nói hoặc nói ngọng: Đột ngột khó nói, nói lắp hoặc không thể phát âm rõ ràng là một triệu chứng thường gặp. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc hiểu lời nói của người khác hoặc lẫn lộn từ ngữ​.

4. Vấn đề về thị lực: Mắt mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực tạm thời ở một hoặc cả hai mắt là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ​.

5. Chóng mặt và mất thăng bằng: Cảm giác chóng mặt, buồn nôn và mất khả năng giữ thăng bằng khi đi lại có thể báo hiệu một cơn đột quỵ sắp xảy ra​.

6. Đau đầu dữ dội: Đau đầu không rõ nguyên nhân, đặc biệt là cơn đau đến đột ngột và kéo dài, có thể là dấu hiệu của sự gián đoạn lưu thông máu trong não​.

7. Mệt mỏi và buồn ngủ kéo dài: Cảm giác mệt mỏi, thiếu sức sống và buồn ngủ thường xuyên mà không giải thích được lý do có thể là dấu hiệu của đột quỵ do não không nhận đủ oxy​.

4. 5 dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ

Những dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ bạn không nên bỏ qua.

Đột quỵ ở người trẻ và đột quỵ ở trẻ em, mặc dù chiếm tỷ lệ thấp (10-14% tổng số ca), nhưng lại có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Phát hiện sớm các dấu hiệu đột quỵ là điều vô cùng quan trọng để giảm thiểu mức độ tổn thương. Sau đây là 5 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ ở người trẻ:

1. Mất thăng bằng, đau đầu, chóng mặt: Một trong những triệu chứng phổ biến của đột quỵ là cảm giác chóng mặt và mất thăng bằng, đặc biệt là khi đi lại hoặc đứng dậy đột ngột​. Đau đầu dữ dội, không thuyên giảm dù đã sử dụng thuốc giảm đau cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng này​.

2. Mất thị lực: Đột ngột mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn, tầm nhìn bị mờ hoặc hoa mắt có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ​

3. Méo mặt: Một trong những dấu hiệu đặc trưng của đột quỵ là gương mặt bị lệch hoặc méo, khi cười hoặc nói, một bên mặt có thể bị chảy xệ. Đây là triệu chứng không thể bỏ qua, đặc biệt khi xảy ra đột ngột​.

4. Yếu liệt một bên tay/chân: Người bệnh có thể cảm thấy một bên tay hoặc chân yếu đi, khó cử động hoặc không thể nâng tay qua đầu cùng lúc​. Cảm giác yếu hoặc không thể cầm nắm đồ vật chắc chắn cũng là dấu hiệu cần cảnh giác.

5. Khó nói hoặc mất khả năng nói: Đột ngột khó nói, nói ngọng, hoặc không thể diễn đạt được những câu đơn giản là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng của đột quỵ. Thậm chí, người bệnh có thể không thể nói được bất kỳ từ nào​.

5. Phát hiện người đang bị đột quỵ cần làm gì cho đúng?

Khi phát hiện người bị đột quỵ, cần sơ cứu nhanh chóng.

Đột quỵ khi ngủ và đột quỵ lúc ngủ là những tình huống đặc biệt đáng lo ngại, khi cơn đột quỵ xảy ra trong khi người bệnh đang trong giấc ngủ. Dù không phải lúc nào cũng dễ nhận diện nhưng việc xử lý kịp thời và chính xác có thể cứu sống họ và giảm thiểu hậu quả. Dưới đây là các bước cần làm ngay khi nghi ngờ ai đó bị đột quỵ:

5.1 Nhận biết các dấu hiệu đột quỵ

Dùng nguyên tắc FAST để nhận diện các triệu chứng chính:

• Face (Khuôn mặt): Kiểm tra xem khuôn mặt có bị lệch một bên không.

• Arms (Cánh tay): Xem người bệnh có thể giơ cả hai cánh tay lên và giữ được không.

• Speech (Lời nói): Kiểm tra xem người bệnh có thể nói một câu đơn giản hay không.

• Time (Thời gian): Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào, gọi cấp cứu ngay lập tức​.

5.2 Gọi cấp cứu ngay lập tức

Không để trễ, việc gọi xe cấp cứu kịp thời là rất quan trọng, vì mỗi giây đều có thể quyết định tính mạng của bệnh nhân​.

5.3 Chuẩn bị thông tin cho nhân viên y tế

Trong khi chờ xe cấp cứu, cung cấp thông tin về thời gian xuất hiện triệu chứng, dấu hiệu của đột quỵ, các loại thuốc người bệnh đang sử dụng (nếu có), và tiền sử bệnh​.

5.4 Sơ cứu

Đặt người bệnh nằm nghiêng về một bên, góc 30-45 độ để bảo vệ đường thở. Nới lỏng quần áo, nếu thấy đờm dãi trong cổ người bệnh, dùng khăn sạch để lấy ra. Nếu người bệnh có biểu hiện co giật, tránh để họ cắn phải lưỡi bằng cách dùng đũa quấn vải sạch chặn miệng​.

5.5 Không tự ý điều trị

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, châm cứu, hay áp dụng các phương pháp điều trị không xác định. Điều này có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn​.

6. Câu hỏi thường gặp về đột quỵ

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp giúp bạn hiểu rõ hơn về các yếu tố liên quan đến đột quỵ.

6.1 Đột quỵ do tắm đêm đúng hay sai?

Tắm đêm không trực tiếp gây đột quỵ, nhưng nguy cơ do thay đổi nhiệt độ cơ thể và huyết áp, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu có thể làm đột quỵ khi tắm đêm.

6.2 Đột quỵ ở trẻ sơ sinh có xảy ra hay không?

Đột quỵ ở trẻ sơ sinh là một tình trạng rất hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra. Đột quỵ ở trẻ sơ sinh thường là do tắc nghẽn mạch máu hoặc xuất huyết não, có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe như rối loạn đông máu, dị tật bẩm sinh hoặc các vấn đề trong quá trình sinh nở.

6.3 Sự thật về thử thách đứng một chân trong việc phát hiện đột quỵ?

Thử thách đứng một chân xuất phát từ nghiên cứu tại Nhật Bản năm 2014, nhưng chỉ áp dụng cho nhóm nhỏ người cao tuổi có bệnh lý nền. Việc dùng thử thách này để phát hiện đột quỵ chưa được xác nhận chính thức và cần thêm nghiên cứu. Để chẩn đoán đột quỵ chính xác, cần thăm khám và xét nghiệm chuyên sâu.

Đột quỵ là một tình trạng khẩn cấp, và việc nhận diện sớm các dấu hiệu có thể cứu sống người bệnh. IZIon24 hy vọng bạn sẽ luôn cảnh giác và biết cách hành động kịp thời khi phát hiện những triệu chứng này, từ đó bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu những nguy cơ nghiêm trọng.

Trân trọng,

Đội ngũ IZIon24.